 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Polski Fiat 125p
Polski Fiat 125p – samochód osobowy produkowany w FSO na Żeraniu od listopada 1967 do 29 czerwca 1991 na podstawie umowy licencyjnej z włoską firmą FIAT z 1965 roku. Po wygaśnięciu licencji od 1983 nosił nazwę FSO 1500 lub FSO 125P .
Historia [edytuj]Powrót Polskiego Fiata nastąpił po 26 letniej przerwie (po Polskim Fiacie 508). W tym okresie wiele się zmieniło na świecie, zarówno w konstrukcjach samochodów, jak i w metodach ich wytwarzania. Koncerny samochodowe, przeznaczając olbrzymie środki na badania i rozwój konstrukcji, dokonały wielkiego postępu technicznego. Sprzyjała temu koniunktura światowa i ogólny pęd do motoryzacji. Ilustrują to wyraźnie liczby: podczas gdy w roku 1938 w ośmiu najbardziej zmotoryzowanych krajach świata ( USA, W.Brytania, Francja, Niemcy, Kanada, Włochy, Szwecja i Japonia) liczba zarejestrowanych pojazdów mechanicznych wynosi niewiele ponad 28 milionów, to w roku 1965 wzrasta ona do 145 milionów! Koncepcja rozwoju przemysłu motoryzacyjnego w Polsce rodziła się nie bez poważnych trudności. Grono ludzi obdarzonych umiejętnością spojrzenia w przyszłość motoryzacji oraz zdających sobie sprawę, jak istotną rolę odgrywa ten przemysł w rozwoju wielu dziedzin gospodarki i w kwestii zatrudnienia, musiało pokonać niemałe opory, aby wreszcie uzyskać zrozumienie i poparcie dla inicjatywy zmierzającej do rozwoju przemysłu samochodów osobowych w oparciu o współpracę z którymś z czołowych producentów światowych. W połowie roku 1965 ówczesny dyrektor naczelny Zjednoczenia Przemysłu Motoryzacyjnego, Tadeusz Wrzaszczyk wraz ze swoimi najbliższymi współpracownikami - zastępcą do spraw technicznych Andrzejem Jedynakiem, zastępcą do spraw eksportu Andrzejem Góreckim oraz ówczesnym dyrektorem FSO Witoldem Drylem - przystąpili do konkretnych działań mających na celu rozbudowę Fabryki Samochodów Osobowych na Żeraniu i uruchomienie w niej produkcji nowoczesnego modelu samochodu. Rozglądając się w poszukiwaniu potencjalnego partnera współpracy, nie przypadkiem skierowano wzrok w stronę Turynu. Fiat dokonał w ciągu ostatniego ćwierćwiecza ogromnego skoku naprzód, stając się jednym z potentatów światowego przemysłu samochodowego. Jest wreszcie istotna sprawa - tradycji współpracy. (...) W dniu 22 grudnia 1965 roku zawarta została między Fiatem a Motoimportem - centralą handlu zagranicznego reprezentującą wówczas polski przemysł motoryzacyjny (której działalność przejął następnie utworzony w 1968 roku POL-MOT) - umowa licencyjna na uruchomienie w Fabryce Samochodów Osobowych na Żeraniu produkcji nowoczesnego samochodu osobowego. Wybór padł na samochód, którego część mechaniczna wywodzi się z produkowanego w Turynie Fiata 1300/1500, karoseria wzięta została z modelu 125, którego wypuszczenie na rynek nastąpiło w 1967. Nowy samochód więc nie miał odpowiednika wśród produkowanych w Turynie, ułatwiło to uzyskanie ważnych dla strony polskiej uprawnień eksportowych na rynki zachodnie. Termin uruchomienia montażu - rok 1967 - jest tak krótki, że w Turynie są poważne zaniepokojeni. Dodatkową trudnością techniczną jest to, że konstrukcja nadwozia samochodu 125 nie jest jeszcze przez Fiata do końca dopracowana z uwagi na wspomniany termin uruchomienia produkcji. Ale gra warta była świeczki, chodziło bowiem o to, żeby nowy samochód z Żerania został wypuszczony tylko parę miesięcy później od turyńskiego 125. Towarzyszyła temu poważna reorganizacja całego polskiego przemysłu motoryzacyjnego, polegająca głównie na specjalizacji poszczególnych zakładów kooperujących z FSO. W kwietniu 1966 roku rozpoczęło pracę biuro Motoimprotu w Turynie, mające za zadanie koordynację współpracy technicznej i handlowej między zainteresowanymi przedsiębiorstwami polskimi a biurami Fiata. W drugiej połowie 1966 roku rozpoczęła się przeprowadzana na szeroką skalę akcja szkoleniowa polskich techników w zakładach Fiata i jego kooperantów. Kiedy w listopadzie 1967 roku zeszły z taśmy montażowej na Żeraniu pierwsze Polskie Fiaty 125p, specjaliści włoscy uznali to za rekordowe tempo uruchomienia produkcji samochodu w historii swojej działalności licencyjnej. Tymczasem już w roku 1968 opuściło FSO 7101 Polskich Fiatów, w każdym z następnych 3 lat następowało podwojenie produkcji w stosunku do roku poprzedniego. W ten sposób w roku 1971 produkcja przekroczyła 60.000 sztuk wozów. Ruszył eksport. Najpierw do krajów socjalistycznych, z których 3 - NRD, CSRS i Węgry stały się największymi i regularnymi odbiorcami. Potem także Polskie Fiaty pojawiają się na szosach całej Europy, nie wyłączając Islandii czy Wysp Kanaryjskich. Zwiększa się z czasem udział w eksporcie krajów pozaeuropejskich: duże dostawy kierowane są do Iraku, Pakistanu, Egiptu, Libanu i innych krajów Trzeciego Świata. Kilka krajów uruchomiło nawet montownie Polskich Fiatów. FSO dostarczała tam tzw. standardy, czyli niezmontowane zespoły samochodowe, przy czym niektóre części nie są objęte dostawą z Polski i pochodzą z produkcji lokalnej kraju przeznaczenia. Tak było w Egipcie i Kolumbii, potem z Indonezją i Tajlandią. A w roku 1975 wszedł w marcu nowy model, nazwany potocznie MR który poprawił wygląd podstarzałego już polskiego fiata 125p. Roczniki 1975 i z początku 1976 charakteryzowały się świetnym tylnym mostem jugosłowiańskim. który w połowie 1976 zastąpiono niedopracowanym mostem FSO-wskim. Po 1977 roku fiaty zaczęły tracić swój dawny urok, a egzemplarze po 1983 roku są bardzo tandetnie wykonane. Źródło - Andrzej Władyka 'Fiat' z 1977r. Ostatni egzemplarz wyprodukowano 29 czerwca 1991. Ogółem w FSO wyprodukowano 1 445 700 tych aut.[1]
Modele [edytuj]Najważniejsze modernizacje w 1973 r.(MR'73) w 1975 (MR'75) i w 1981 (C) wersja zubożona, przeznaczona na rynek krajowy. Podstawowe silniki o pojemności skokowej 1300 (1295 ccm) i 1500 (1481 ccm) pochodziły z włoskiego modelu FIAT-a 1300/1500. Wersje rajdowe Akropolis i Monte Carlo z silnikami 1800 i 1600 ccm pochodzącymi z Fiata 132 oraz wersja z silnikiem diesla 1600 ccm pochodzącym z VW Golf (ok. 100 sztuk). Nadwozia w wersjach sedan, kombi, pick-up, w niewielkich seriach również 6-drzwiowe sedan i Cabrio. Pracowano również nad prototypem wersji coupé, jednak prace nad nim przerwano. Nie należy utożsamiać go z Fiatem 125, ponieważ technicznie były to dwie różne konstrukcje. Przez 23 lata produkcji fabrykę na Żeraniu opuściło 1445699 aut. (Ostatni egzemplarz tego samochodu zjechał z taśmy 26 czerwca 1991 r.) Fiat 125p w wersji CC pobił trzy rekordy prędkości w jeździe długodystansowej na 25.000 km, na 50.000 km i na 25.000 mil. Powstał prototyp o nazwie '125p GTJ przeznaczony do wyścigów. Wyróżniał się monstrualnym spoilerem tylnym, spoilerem przednim, poszerzeniami, wyczynowym zawieszeniem, i silnikiem 2.0 z fiata 132.
Dane techniczne [edytuj]
bieg I 35% II 20% III 13% IV 6% wsteczny 36%
bieg I 41% II 23% III 14% IV 8% wsteczny 42%
Ciekawostki [edytuj]
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
