 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Fiat 126
Przez wiele lat był jednym z najczęściej spotykanych samochodów na polskich drogach, doczekał się też bardzo wielu nazw potocznych i zwyczajowych, z których najpopularniejsza – maluch, stała się pod koniec produkcji tego modelu (1997 rok) jego oficjalną nazwą.
Historia [edytuj]
Dane techniczne (PF 126p) [edytuj]
Fiat 126p Bis [edytuj]Fiat 126p Bis to najbardziej zmieniona, produkowana seryjnie wersja Malucha. Jesienią 1987 roku na salonie samochodowym we Frankfurcie odbyła się oficjalna prezentacja samochodu 126 Bis (robocza nazwa: "Fiat 126p restyling"). Zmianami (800) objęto niemal wszystkie zespoły, a ich opracowanie było w dużej mierze dziełem Polaków. 
Zmienione nadwozie typu hatchback zachowało dotychczasowe wymiary. Trzecie drzwi ułatwiały dostęp do bagażnika za tylnym siedzeniem, wygospodarowanego dzięki poziomemu układowi cylindrów silnika. Tylna szyba o zwiększonej wysokości poprawiała widoczność do tyłu. Powiększono boczne wloty powietrza, wlot powietrza do wnętrza umieszczono pod szybą przednią. Na koła nałożono nowe duże kołpaki malowane srebrnym lakierem. Fiat 126 Bis miał bagażnik przedni o pojemności 55 dm³ oraz tylny o pojemności 110 dm³, która po wyjęciu półki tylnej i złożeniu oparcia kanapy wzrastała do 480 dm³. Zmniejszenie przedniego bagażnika wynikało z umieszczenia w nim nagrzewnicy, włączonej w obieg cieczy chłodzącej silnik. Bis dostał nowy silnik 126 A2.000. Kadłub silnika, głowica oraz miska olejowa zostały odlane ze stopu lekkiego. W kadłubie osadzono suche tuleje cylindrowe z żeliwa. Tłoki o średnicy zwiększonej do 80 mm wyposażono w stalowe wkładki stabilizujące. Objętość skokowa wzrosła do 703 cm³, a stopień sprężania do 8,6. Skorygowano także wymiary i kształt krzywek wałka rozrządu i zaworów dolotowych. W układzie zasilania zastosowano opadowy gaźnik dwuprzelotowy z mechanicznym otwieraniem przepustnicy drugiego przelotu i pompką przyspieszającą. Filtr powietrza został wyposażony w papierowy wkład typu panelowego oraz dwa przewody zasysające; jeden dla powietrza zimnego, drugi dla ciepłego (eksploatacja zimą). Bezrozdzielaczowy aparat zapłonowy otrzymał podciśnieniowy regulator kąta wyprzedzenia zapłonu. W układzie smarowania wprowadzono nową pompę oleju z kołami zębatymi o wewnętrznym uzębieniu. Silnik chłodzony był cieczą, a chłodnicę wraz z dwubiegowym elektrowentylatorem umieszczono przy lewej ścianie komory silnikowej. Pompa cieczy chłodzącej została zabudowana w misce olejowej, a napędzana była od wałka rozrządu przez wałek pośredni. Zastosowano alternator o zwiększonej mocy z elektronicznym regulatorem. Silnik osiągał moc maksymalna 18,5 kW przy 4600 obr./min, a maksymalny moment obrotowy wynosił 47 Nm przy 2500 obr./min. Zmieniona tarcza sprzęgła miała w tej wersji silnika średnicę 160 mm oraz tłumik drgań skrętnych. Zmniejszono przełożenie przekładni głównej na 4,333 (39/9). W zawieszeniu przednich i tylnych kół poprawiono charakterystykę elementów sprężystych i amortyzatorów. Samochód wyposażono w obręcze kół o średnicy 13-cali oraz opony bezdętkowe o wymiarach 135/70 SR 13. W miejsce stosowanej dotychczas ślimakowej przekładni kierowniczej wprowadzono przekładnię zębatkową z samoczynną regulacją luzu międzyzębnego. Modernizacja samochodu spowodowała wzrost jego masy do 645 kg, ale mimo to poprawiła się dynamika i zmniejszyło zużycie paliwa. Prędkość maksymalna 126 Bis wynosiła 110 km/h, a średnie zużycie paliwa (w teście ECE) 5,5 dm³/100 km, o ponad 1 litr mniej niż wersji podstawowej. Samochód 126 Bis produkował zakład FSM w Tychach do 1991 r., do chwili uruchomienia produkcji Cinquecento. W podstawowym modelu 126 FL stosowano okresowo niektóre rozwiązania z modelu Bis, np. zębatkową przekładnię kierowniczą i większe koła.
Modele prototypowe [edytuj]Do produkcji nie wszedł ani Bombel, ani kombi, ani tym bardziej "maluch" z przednim napędem. W 28-letniej historii Ośrodka Badawczo-Rozwojowego Samochodów Małolitrażowych w Bielsku było wiele interesujących pomysłów, lecz w większości nie wyszły poza fazę prototypu.
Fiat 126 BOMBEL [edytuj]W 1974 roku w Warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych opracowano nadwozie samochodu dostawczego. W tym modelu odcięto część dachu wraz z tylnymi słupkami, a w to miejsce wstawiono bąbelkowatą nadbudówkę. Bombel był samochodem dwuosobowym o ładowności 150 kg.
Fiat 126 LONG [edytuj]W rok po Bomblu w Ośrodku Badawczo Rozwojowym wykonano "malucha" wydłużonego, czyli Long. Samochód miał o 10 cm większy rozstaw osi, a tym samym i więcej miejsca dla pasażerów na tylnej kanapie. Był nieco cięższy od zwykłego PF 126p, więc moc silnika podniesiono do 19 kW.
Fiat 126 KOMBI [edytuj]
W 1975 roku konstruktorzy z Bielska przystąpili do prac nad "maluchem" kombi. Powiększono rozstaw osi o 10 cm i zwis tylny o 7 cm. Aby uzyskać płaską podłogę z tyłu, przebudowie uległ cały przedział silnikowy. Jednostka napędowa o pojemności powiększonej do 652 cm³ została przystosowana do pracy w układzie poziomym, do czego potrzebna była dmuchawa. W efekcie bagażnik miał 1 m³ pojemności pod dach. Doszły też trzecie drzwi, a tylna kanapa była składana. W Polsce są jeszcze 3 pojazdy "na chodzie". W roku 1975 włoscy konstruktorzy zaprojektowali model 126 w wersji combi, po dwóch latach produkcji modelu podstawowego zdecydowano o próbach wprowadzenia do produkcji dłuższej wersji zwanej Giardiniera. Miała to być kontynuacja zamysłu realizowanego przez Fiata w modelu 500 Giardiniera (kombi), zaprezentowanego pierwszy raz w roku 1968 sprzedawanego również pod marką Autobianchi. W przypadku modelu 126 Combi zdecydowano o zastosowaniu synchronizacji wszystkich biegów, choć przewidywano pozostawienie silnika o poj. 600 cm³ i mocy 23 KM. Do produkcji seryjnej nie doszło ze względu na wprowadzenie do oferty fiata modelu 128 Combi. Zdjęcia Fiata 126 Giardiniera można zobaczyć w czasopiśmie QUATTRORUOTE.
Fiat 126 "RYJEK" [edytuj]Najpoważniejsze zmiany zaproponowano w projekcie nazwanym, z powodu nieproporcjonalnie wydłużonej maski, "ryjkiem". Do prac przystąpiono w 1977 roku. Powodem było to, że silnik z tyłu utrudniał projektowanie nowych odmian. Maluch z przednim napędem został wydłużony łącznie o 19 cm. Silnik o pojemności 650 cm³ był umieszczony przed przednią osią i chłodzony powietrzem, tłoczonym przez osiową dmuchawę. W przednim zawieszeniu zastosowano kolumny McPherson i pojedyncze wahacze, hamulce były tarczowe. Zbudowano kilka prototypów z silnikiem z przodu. W ostatnim dostęp do bagażnika (ok. 200-litrowego) umożliwiały trzecie drzwi, a dach z tyłu został podniesiony.
Fiat 126 LPT [edytuj]
Skrót LPT oznaczał "Lekki Pojazd Terenowy". Ta odmiana Malucha powstała do zastosowań wojskowych, istniała też wersja na gąsienicach. Wyprodukowano zaledwie kilkadziesiąt sztuk[potrzebne źródło]. Prototyp powstał w Koszalinie i został sprzedany w roku 1992 do Dretynka koło Miastka woj. pomorskie. Pojazd ten miał elektryczną blokadę na środkową i tylnią oś. Wersja Amfibia posiadała śrubę do pływania. Napęd na śrubę można było podłączyć tylko poprzez środkową oś. Nadwozie wykonane było z włókna szklanego. W oplandekowanym dachu znajdowały się szyby z pleksi. Miał trzy wycieraczki. Środkowa oś nie posiadała zawieszenia. Przez to pojazd ten mógł się zawieszać na środkowej osi. Za przeniesienie napędu na osie odpowiadał łańcuch. Pojazd ten posiadał dwie skrzynie biegów, pierwsza jak w orginale. Druga zaś odwrócona, napędzała dwie osie i poprzez tę redukcję pojazd pokonywał strome wzniesienia. Hamulec ręczny hamował tylko środkową oś. Był siedmiomiejscowy. Kierowca plus dwie poprzeczne ławki po trzy miejsca każda.
Fiat 126 DIESEL [edytuj]Najbliższy realizacji był pomysł wstawienia do malucha silnika wysokoprężnego. W tym przypadku prowadzono już nawet analizy technologiczne. Idea zrodziła się w początku lat 80., w epoce kartek na benzynę. W grę wchodziły dwa przemysłowe silniki japońskiej firmy Kubota, chłodzone cieczą: trzy- i czterocylindrowy. Ostatecznie wybrano jednostkę większą. Z pojemności 800 cm³ osiągała ona moc 24 KM. Samochód z nią stał się nie tylko bardziej dynamiczny, ale i bardziej komfortowy ze względu na mniejsze drgania silnika. Mimo zaawansowania prac nie doszło do seryjnej produkcji, ponieważ japoński jen zaczął gwałtownie zwyżkować i całe przedsięwzięcie przestało mieć ekonomiczny sens.
Fiat 126 CABRIO (BOSMAL Cabrio) [edytuj]Najmłodszym prototypem (który wkrótce po powstaniu przeszedł do historii i stał się muzealnym eksponatem) jest Fiat 126 w wersji kabriolet. OBR już wcześniej wykonywał auta bez dachu, więc gdy Fiat zaczął produkcję modelu el, przygotowano też nowy kabriolet. W Unii Europejskiej zaczęły jednak obowiązywać zaostrzone normy hałasu, których ten samochód nie mógł już spełnić.
Fiat 126p NP (Traction Avant) [edytuj]W 1977 roku postanowiono opracować Fiata 126p z przednim napędem przy założeniu maksymalnego wykorzystania elementów dotychczas produkowanego modelu. Przeniesienie do przodu układu napędowego spowodowało konieczność wydłużenia przedniej części pojazdu. W grudniu 1978 roku ukończono budowę pierwszego egzemplarza samochodu PF 126p NP. Silnik umieszczony został wzdłużnie przed osią kół przednich. Osiągał on moc 19,1 kW (25,5 KM) przy 4800 obr/min. Przednie koła pojazdu zawieszone były niezależnie na zwrotnicach kolumnowych typu MacPherson. W tylnym zawieszeniu zmieniono jedynie charakterystykę sprężyn i amortyzatorów teleskopowych. Zastosowano nową przekładnię kierowniczą oraz hamulce tarczowe przy kołach przednich. Pierwszy prototyp miał nadwozie dwudrzwiowe ze zmienioną częścią przednią. W tylnej części powstała przestrzeń bagażowa o objętości ok. 200 dm³. Wykonano też prototyp samochodu o nadwoziu trzydrzwiowym i składanej kanapie tylnej. Wyprodukowano zaledwie kilka prototypów, z których każdy różnił się od poprzednika, nie było dwóch identycznych egzemplarzy. Jeden z nich, w idealnym stanie, znajduje się w białostockim Muzeum Motoryzacji i Techniki
Charakterystyka ogólna samochodu [edytuj]Dane charakterystyczne: Opis i wartości liczbowe
Materiały eksploatacyjne [edytuj]
Modyfikacje i przebudowy [edytuj]
Bibliografia [edytuj]
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
